پنوماتیک یکی از شاخه‌های علم مکانیک است که کاربرد فراوانی در صنعت دارد. 

احتمالا برای شما هم جالب است بدانید چه تفاوتی بین سیستم هیدرولیکی و پنوماتیکی هست. 

پنوماتیک چیست؟ 

پنوماتیک از گذشته تاکنون نقش مهمی در صنعت داشته است. 

کلمه پنوماتیک (Pneumatic) که گاها بین مهندسین مکانیک به نیوماتیک نیز معروف است، به معنی استفاده از هوا می‌باشد. 

به این صورت که در این شاخه از صنعت، برای تولید، انتقال و کنترل انرژی از هوای فشرده استفاده می‌شود. 

از پنوماتیک در اکثر صنایع مثل صنایع غذایی، صنایع دارویی، صنایع چوب و حتی صنایع نفت و گاز و پتروشیمی برای اتوماتیک شدن سیستم‌ها و کنترل ابزار دقیق استفاده می‌شود. 

سیستم پنوماتیک

این سیستم شبیه به سیستم هیدرولیک است که به جای مایع هیدرولیک از هوای فشرده استفاده می‌کند. 
در این نوع سیستم برای انجام یک عمل، انرژی پنوماتیکی به انرژی مکانیکی تبدیل می‌شود. به این صورت که هوای اطراف را جذب کرده و با کاهش حجم هوا و بالا بردن فشار آن، هوای فشرده را در یک محفظه با فشار بالا ذخیره می‌کند و این هوای فشرده، تحت فشار، نیروی لازم برای انجام کاری یا کنترل عملگری را ایجاد می‌کند. 
اما این هوا قبل از این که در سیستم استفاده شود، باید فیلتر شده تا برای جلوگیری از آسیب رسیدن به قطعات سیستم، گرد و غبار، بخار آب و ذرات اضافی آن گرفته شود. سپس هوای فشرده به مدار پنوماتیک برای انجام وظایف تغذیه می‌شود. 

اجزای سیستم پنوماتیک

یک سیستم پنوماتیک به چند جز اصلی برای انجام وظایف خود توسط انرژی موجود در هوا نیاز دارد. 

ابتدا هوا دریافت، فشرده و نگه داری می‌شود و
سپس توسط مدار به عملگرها می‌رسد تا عمل حرکت دادن، نگه داری و … انجام شود. 

کمپرسور هوا

اولین جز در یک سیستم پنوماتیک، کمپرسور هوا برای تولید هوای فشرده است. 
کمپرسور هوای اطراف را دریافت کرده و حجم آن را کاهش می‌هد و با کاهش حجم هوا، فشار آن افزایش پیدا می‌کند. 

مخزن هوا

بعد از فشرده شدن هوا توسط کمپرسور، هوا در مخزنی با فشار بالا ذخیره می‌شود. 
این قسمت بزرگ بوده و تمام هوای فشرده شده توسط کمپرسور را در خود نگه می‌دارد. 

شیرهای کنترل

در مدار پنوماتیک نیاز به کنترل مسیر و فشار هوا وجود دارد. 
شیرهای کنترل وظیفه سد کردن، راه دادن و به طور کلی تغییر مسیر و جهت جریان هوای فشرده را بر عهده دارند. 
شیر برقی ۲-۲ یکی از انواع شیرهای مورد استفاده در عبور کنترلی مایعات و هوا است. علت نامیده شدن به نام شیر برقی ۲/۲ به دلیل دارا بودن دو شیر یا مجرای ورودی و خروجی است که وظیفه باز و بسته بودن شیر را بر عهده دارند. 

شیلنگ‌ها

هوای فشرده برای حرکت از مخزن به سمت عملگرها از طریق شیلنگ‌های پنوماتیک انتقال پیدا می‌کند. 

عملگرها

عملگرها در انتهای سیستم پنوماتیک قرار دارند که با تبدیل انرژی هوای فشرده به انرژی مکانیکی، حرکت یا عملی را انجام می‌دهند. 

مزایای سیستم پنوماتیک

استفاده از هوا
عمر طولانی
طراحی ساده
سازگار با محیط
کارایی ایمن
اقتصادی بودن

معایب سیستم پنوماتیک

دقت پایین
تحمل بار کم
سرعت کار غیر یکنواخت
سر و صدای زیاد