دژنکتور یکی دیگر از کلیدهایی است که در رده قدرت به کار برده می شود. واژه Disjoncteur یک واژه فرانسوی می باشد که اگر بخواهیم آن را به انگلیسی برگردانیم، به واژه CB یا Circuit Breaker به معنای مدارشکن یا قطع کننده مدار می رسیم؛ پس متوجه می شویم که در دسته قطع کننده های مدارهای قدرت به کار می رود.
کلید قدرت، وسیله ای است که بتواند مدار قدرت را در شرایط و زمان های تعیین شده قطع و وصل کند، به طوری که هم آسیب نبیند و هم بتواند شبکه را به طرز مطلوبی کنترل کند. کلیدهای قدرت به دو دسته قابل قطع زیر بار (مانند دژنکتور) و غیر قابل قطع زیر بار (مانند سکسیونر) تقسیم می شوند.
دژنکتور یک کلید عملگر قدرت است که علاوه بر قطع و وصل کردن مدار یا خط، از شبکه در مواقع بروز اتصالی نیز حفاظت می کند. این کلید قدرت، قابل قطع زیر بار می باشد، یعنی در شرایطی که مصرف کننده وصل است و به اصطلاح مدار تحت بار است، می تواند مدار را قطع کند. دژنکتورها بسته به طراحی آنها، می توانند یک یا چند پارامتر از یک خط الکتریکی را کنترل کنند. فرمان عملکرد دژنکتورها توسط رله های Prime (اولیه) که مستقیما به برق 20 Kv وصل هستند، صادر می شود.
در سیستم های قدرت اصولا با جداشدن کنتاکت های کلیدهای فشار قوی، جریان و ولتاژ خط به صفر نمی رسد و تا صفر شدن مقادیر آنها، قوس و یا جرقه خواهیم داشت، که یکی دیگر از وظایف کلیدهای قدرت رفع این مشکل است.
نحوه عملکرد دژنکتور
برای اینکه دژنکتور بتواند عمل قطع و وصل را انجام دهد و مجدد به حالت آماده به کار در بیاید، در داخل آن فنرهایی تعبیه می کنند که هرکدام از این فنرها به یک شفت متحرک وصل هستند. فنر وصل در دژنکتور، هم به طور دستی و هم به طور موتوری شارژ می شود و فنر قطع در دژنکتور، توسط انرژی آزاد شده از فنر وصل شارژ می شود. هم چنین کنترل آزادسازی این فنرها به وسیله تحریک یک ضامن توسط بوبین های قطع و وصل انجام می شود. بوبین هایی که برای برقدار شدن، هم به طور دستی و هم به طور کنترل از راه دور فرمان می گیرند.
